Cây ăn quả có múi của nước ta ngày càng khẳng định vị thế của mình trong các loại cây đem lại hiệu quả kinh tế cho người trồng cao. Hằng năm diện tích trồng cây ăn quả có múi của nước ta ngày càng tăng. Kèm theo việc gia tăng sản lượng cho cây ăn quả có múi; thì kéo theo đó yêu cầu về chất lượng của các loại trái cây này tăng cao. Nhu cầu về việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong trồng trọt là điều tất yếu giúp bà con giảm sức lao động; đồng thời gia tăng tính kinh tế cho các loại cây ăn quả có múi. Để biết thêm về các phương pháp này; dưới đây là những gọi ý của chúng tôi giúp bà con trồng cây ăn quả có múi cho ra hoa và đậu quả tốt.
Mục lục
Diện tích vườn trồng cây ăn quả có múi
Theo như số liệu đã được thống kê; tổng diện tích cây có múi trên cả nước là 235.216 ha. Trong đó, diện tích trồng cây có múi ở các tỉnh phía bắc là 106.125 ha; các tỉnh Bắc Trung Bộ là 29.630 ha; các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ; và Tây Nguyên là 7.761 ha và các tỉnh phía nam là 91.702 ha. Đây là cây ăn quả phổ biến; có mặt ở hầu hết tất cả các địa phương trên cả nước ta.
Diện tích cây ăn quả có múi
Nhiều địa phương đã hình thành các khu vực quy mô chuyên trồng cây có múi hàng hóa; tập trung quy mô lớn như: Cam Hà Giang, Tuyên Quang, Hoà Bình, Bắc Giang; bưởi Phú Thọ, Bắc Giang, Hoà Bình; quýt Bắc Kạn… Diện tích và sản lượng cây có múi cả nước; tăng liên tục trong những năm gần đây; cơ cấu giống phong phú; chủ yếu được tiêu thụ dạng quả tươi tại thị trường nội địa là chính. Theo ước tính thì tổng giá trị xuất khẩu của cây ăn quả có múi năm 2019 đạt 47,5 triệu USD.
Cây có múi hiện nay được xem là một trong những loại trái cây chủ lực của nước ta; cho giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên thời gian gần cây, ngành sản xuất cây ăn quả có múi của nước ta phải đối mặt với nhiều khó khăn; như tình hình sâu bệnh hại phức tạp; giống chất lượng cao chưa nhiều, dinh dưỡng đất bị cạn kiệt,…
Một số giải pháp về mặt kỹ thuật
Để có thể phát triển lợi thế cũng như quy mô trồng cây có múi bền vững; cần nhiều giải pháp; Trong đó việc áp dụng triệt để các biện pháp kỹ thuật vào sản xuất; là một trong những giải pháp được rất nhiều nhà khoa học đưa ra để bà con áp dụng.
– Đôi với đất trồng cứ 2 đến 3 chu kỳ cần cải tạo đất; trước khi trồng cây ăn quả có múi; trồng cây họ đậu như đậu tương, cây lạc… từ 2 đến 3 vụ; trồng cây cốt khí, cây điền thanh… sau đó cắt; cày lật úp dùng làm nguồn phân hữu cơ; trồng một chu kỳ cây keo; kết hợp bón vôi bột nhằm cải tạo đất; tăng độ tơi xốp chuẩn bị cho vụ mùa tiếp theo.
Chăm sóc cây ăn quả có múi
– Có thể áp dụng phương pháp trồng nổi để tạo điều kiện cho bộ rễ tơ phát triển; ngay trên tầng đất canh tác (bộ rễ tơ phát triển ngay trên bề mặt 20 – 30 cm của tầng đất canh tác).
– Có thể chặt bỏ rễ cọc của cây trong giai đoạn kiến thiết cơ bản (cây 2 – 3 năm tuổi); không cho rễ cọc phát triển quá sâu dễ gặp mạch nước ngầm làm thối rễ cọc.
– Nên cắt tỉa cành cây theo dạng hình chữ Y (làm cho cây ăn quả có múi thông thoáng; chiều cao tán để dưới 3 đến 3,5 m; áp dụng biện pháp vít cành đối với những cây ăn quả có múi trẻ tuổi (2 – 5 tuổi); cắt hạ tán với những vườn cây ăn quả có múi già cỗi; đối với các loại cây có trên 10 năm tuổi).
Thường xuyên làm cỏ bón phân
+ Đặc biệt hạn chế các loại thuốc hóa học đối với cây ăn quả có múi; chỉ làm sạch cỏ gốc thường xuyên; khống chế cỏ dại trong vườn cây ăn quả có múi; bằng biện pháp cắt cỏ hoặc trồng cây lạc dại; có thể dùng các loại màng phủ chuyên dụng để hạn chế sự xâm nhập của cỏ dại.
+ Đối với đất tại vườn trồng cần được cải tạo thường xuyên; hàng năm bón bổ sung hàm lượng phân hữu cơ vi sinh; vôi bột, lân để cải tạo đất (pH > 5,5); đồng thời tăng độ ăn sâu của bộ rễ cây.
Ví dụ đặc biệt đối với các loại cây có độ tuổi từ 5 đến 10 năm tuổi; Cuốc theo hình tán cây bón phân chuồng hoai mục (50 – 70 kg), lân bột (2 – 3 kg); vôi bột (1 – 1,5 kg), NPK tổng hợp bón lót (1 – 2 kg); phân hữu cơ vi sinh (2 – 3 kg); Trộn đều với đất và lấp lại; nên hạn chế tưới nước vào mùa đông tránh làm lạnh cây.
Bổ sung chất dinh dưỡng cho cây
+ Nên bón lót bổ sung các loại phân bón hữu cơ sau khi thu hoạch quả; và phân bón tổng hợp NPK bón thúc trong giai đoạn ra hoa, đậu quả và giai đoạn quả lớn… (chú ý sử dụng phân bón tổng hợp NPK ở các thời kỳ sau thu hoạch; ra hoa, đậu quả, quả lớn; quả chín sinh lý…).
+ Tích cực bổ sung các loại dinh dưỡng hữu cơ và phân hữu cơ vinh sinh cho cây. Hiện nay một số nhà vườn đã chuyển đổi sử dụng phân hữu cơ; và phân hữu cơ vi sinh lên đến 70%; so với lượng phân bón hằng năm cho cây ăn quả có múi. Việc sử dụng phân hữu cơ giúp cải thiện; và ổn định kết cấu của đất; làm cho đất tơi xốp, thoáng khí.
Hệ thông tưới tiêu và phòng trừ sâu bệnh
– Hệ thống tưới tiêu cần áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm để quản lý độ ẩm; Điều độ nước trong vườn cây ăn quả có múi cần hợp lý; nhất là vào thời kỳ ra hoa đậu quả; cần phải giữ đủ ẩm khi vườn khô; và thoát nước kịp thời khi trong vườn đọng nước; (chú ý tưới nước trong thời kỳ phân hóa mầm hoa; ra hoa và đậu quả non…; thoát nước kịp thời vào những mùa mưa).
Phòng trừ sâu bệnh cho cây
– Áp dụng các phương phá phòng trừ sâu bệnh hại hữu cơ cho cây ăn quả có múi ở từng thời kỳ; chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật khi đối tượng sâu bệnh hại xuất hiện; và đến ngưỡng cần phải phòng trừ; (chú trọng đến các thời kỳ: sau thu hoạch; ra hoa, đậu quả, quả lớn…). Việc phòng trừ sâu bệnh hại trên cây ăn quả có múi phải kịp thời; cần xác định đúng đối tượng và thời điểm để đạt hiệu quả cao.
– Cung cấp nguồn dinh dưỡng tổng hợp cho đất; làm dinh dưỡng trở thành dạng dễ hấp thu; tăng cường giữ phân cho đất; Tăng cường hoạt động của vi sinh vật trong đất; tăng cường “sức khỏe” của đất. Đồng thời giúp đất trở nên màu mỡ honw; cung cấp chất dinh dưỡng cho cây.
Các biện pháp hỗ trợ cây ra hoa và đậu trái tốt
– Nên trồng xen lẫn giữa những cây đã già và những cây non; và ghép cải tạo một số giống cây ăn quả có múi khác dòng. Ví dụ như vườn bưởi Diễn thì cần ghép thêm bưởi Diễn trái chum; bưởi đỏ Tân Lạc (Hòa Bình), bưởi Da Xanh (Tiền Giang); bưởi đường Cát Quế (Hà Nội), bưởi Hoàng (Hưng Yên);… trong vườn để làm tăng khả năng thụ phấn chéo; giúp bổ sung phấn hoa trong giai đoạn mà cây thụ phấn.
– Nên chặt bớt những rễ nhỏ xung quanh; vít cành, khoanh thiến thân, cành; tạo khô hạn và ngừng bón phân giai đoạn tháng 10 – 12 (âm lịch); tại các vườn cây có đủ chất dinh dưỡng và sức đề kháng tốt.
Các biện pháp kỹ thuật trồng cây có múi
– Sử dụng các biện pháp giúp hỗ trợ nông dân trồng cây áp dụng các quy trình kỹ thuật; xây dựng vườn cây có múi năng suất; chất lượng (ICM): từ trồng mới, bón phân, chăm sóc; tưới nước, thu hoạch, bảo quản; cho đến những khâu cuối cùng như đóng gói sản phẩm.
– Vào những ngày thời tiết khắc nghiệt như có mưa axit; mưa phùn kéo dài có thể dùng máy phun thuốc; phun nước lã lên cây ăn quả có múi; rung chùm hoa để hạn chế nấm phấn trắng gây hại trên cánh hoa; làm giảm hàm lượng axit đọng lại trên hoa; quả non. Sau đó có thể sử dụng thêm các loại thuốc bảo vệ thực vật và thuốc bón lá giúp cây phát triển tốt.
Các loại chất sinh trường tốt cho cây có múi
– Sử dụng kết hợp một số chất kích thích giúp điều hóa sinh trưởng; phun hoặc tưới cho cây vào thời kỳ trước hoặc sau khi nở hoa, đậu quả.
+ Thời điểm trước khi cây ra hoa 15 – 20 ngày phun phân bón lá Growth 15WP + Flower 94 hoặc phân bón lá cao cấp Feed-DT02 kích bông (theo khuyến cáo của nhà sản xuất).
Các loại chất sinh trường tốt cho cây có múi
+ Khi cây chuẩn bị có dấu hiệu ra hoa thì phun thuốc bón lá Flower 95 (15g/8 lít) + Bo-Lak, Canbo-Lak hoặc Phân bón lá cao cấp Feed-DT02 kích bông (theo khuyến cáo của nhà sản xuất)…
+ Khi hoa nở rộ 50 – 70% phun phân bón lá cao cấp Breed-DT02 đậu trái; Phân bón lá cao cấp Breed-DT02 siêu Bo chống rụng trái cam quýt.
+ Sau khi hoa đã trổ bông hết thì phun phân bón lá cao cấp Breed-DT02 trái lớn, phân bón lá Trimix-DT siêu lớn trái, đẹp trái (theo khuyến cáo của nhà sản xuất)…
