Ốc bươu vàng hại lúa quả là một vấn đề nhức nhối của bà con nông dân vào mỗi mùa vụ. Loại ốc này sinh sôi và phát triển rất nhanh; làm hại lúa nhất là thời điểm mà cây lúa còn non. Thời tiết càng ấm sẽ tạo điều kiện cho ốc phát triển mạnh; nếu không phát hiện và điều trị kịp thời thì rất có thể vụ mùa sẽ bị mất trắng. Việc phòng trừ ốc bươu vàng là vô cùng cần thiết để đảm bảo năng suất vụ mùa nuôi trồng của bà con. Để giúp bà con thoát khỏi lỗi lo ốc bươu vàng hại lúa; bà con có thể tham khảo những biện pháp sau đây.
Mục lục
Đặc điểm sinh trưởng của ốc bươu vàng
Ốc bươu vàng là một loại ốc ngoại lai xâm nhập phá hoại mùa màng; là đối tượng ăn thực vật, thức ăn ưa thích là xà lách; mạ non, rau muống;… đặc biệt là mạ dưới 3 tuần tuổi; có thể bị ốc cắn ngang thân gây thiệt hại trên đồng ruộng; khi ốc bươu vàng phát triển ở mật độ cao có thể làm ruộng mất trắng. Các nghiên cứu cho thấy; 1con ốc bươu vàng (2 – 3 cm)/m2 gây hại; trong giai đoạn lúa 3 – 20 ngày sau gieo; sẽ làm giảm 15 – 20% năng suất lúa; nếu mật độ 6-10 con ốc /m2 thì rất có thể chỉ sau một đêm thì ruộng lúa của bà con sẽ bị mất trắng.
Ốc bươu vàng hại lúa
Loại ốc này có thể sống cả dưới nước và trên cạn; nhờ có khe mang và cơ quan giống phổi. Chúng có thể sống nhiều tháng; trong điều kiện khô hạn và cũng có thể tồn tại trong môi trường ô nhiễm; thiếu oxy nhờ có ống thở.
Mức độ nguy hại của ốc bươu vàng hại lúa
Đối với các tỉnh phái Bắc thì thường có 2 vụ lúa trong một năm. Từ nay đến đầu tháng 8 là thời điểm gây hại mạnh của ốc bươu vàng; làm ảnh hưởng đến một số diện tích lúa mới cấy; khiến người dân phải cấy dặm; cấy lại, ảnh hưởng đến khung thời vụ gieo cấy lúa mùa; nếu không có biện pháp phòng trừ hiệu quả. Cây lúa giai đoạn mạ non là thức ăn ưa thích của ốc bươu vàng. Chúng cắn đứt gốc cây mạ hay lúa non; rồi nhai thân hoặc lá non; làm trụi hết lá mạ và gây chết cây.
Mức độ nguy hại của ốc bươu vàng
Khi ốc càng lớn thì mức độ tàn phá của nó lại càng mạnh. Loại ốc đường kính 1 cm không gây hại; loại bằng hạt ngô tác hại đã rõ; một con ốc một ngày ăn hết 5,26 – 9,33 rảnh lúa; khi ốc 4 – 5 cm (bằng quả bóng bàn) một ngày có thể ăn 11,96 – 14,33 rảnh lúa.
Cách thức hại lúa của ốc bươu vàng
Cách thức vận động của ốc bươu vàng vô cùng chậm chạp; di chuyển bằng cách bơi lờ đờ trong nước; hoặc bò trên mặt đất ẩm. Chúng có khả năng tự nổi trên mặt nước; hoặc tự chìm xuống rất nhanh. Việc lây lan mạnh ốc bươu vàng trong thời gian qua; chính là do khâu kiểm dịch không chặt chẽ; tự con người mang đến các vùng đất mới; và quan trọng hơn cả là lây lan theo dòng nước chảy, nhất là qua các đợt lũ.
Cách thức hại lúa của ốc bươu vàng
Trứng ốc sẽ bám chắc vào thân cây lúa và nở rất nhanh. Mức độ tàn phá của ốc con cũng vô cùng nguy hiểm. Chỉ sau một đêm thì diện tích lúa bị tàn phá đã rất nặng nề; ảnh hưởng tới năng suất cấy lúa của người dân.
Tốc độ sinh trưởng
Ốc có tốc độ sinh sản rất nhanh; chúng đẻ trứng thành từng ổ; mỗi ổ khoảng 200 – 300 trứng; mỗi chu kỳ đẻ của chúng khoảng 10 – 12 ổ; sau 7 – 15 ngày, trứng sẽ nở thành ốc non. Vòng đời ốc trung bình là 60 ngày; và ốc bươu vàng có thể kéo dài tuổi thọ của mình từ 4 đến 6 năm. Nếu có thức ăn thích hợp hơn như bèo tấm; rong đuôi chó; bèo tổ ong thì sau khi cấy 15 ngày tác hại của ốc bươu vàng không đáng kể. Lúa được cấy sau 30 ngày vẫn bị ảnh hưởng bởi ốc bươu vàng; tuy nhiên mức độ tác động sẽ ít hơn.
Biện pháp phòng ngừa ốc bươu vàng hại lúa
Nhằm hạn chế tối đa sự tàn phá của ốc bươu vàng tới đồng ruộng; bà con cần thực hiện các biện pháp phòng trừ tổng hợp ốc bươu vàng như sau:
Giai đoạn trước khi cấy lúa
Tiến hành sử lý đất cấy thật kỹ, tập trung; cày bừa san đều ruộng, tránh lồi lõm, trũng nước. Dùng phên, lưới có mắt nhỏ chắn những nơi lấy nước để ngăn chặn sự di chuyển của ốc bươu vàng, đồng thời dễ dàng thu bắt. Sau khi bừa lần cuối, để lắng bùn 1-2 ngày trước khi cấy, bắt ốc và ổ trứng vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Ở những ruộng có địa thế gần ao hồ thì có thể thả nuôi cá; bởi vì ốc con chính là thức ăn của cá chép và cá trắm đen.
Phòng trừ ốc bươu vàng
Sau lần bừa cuối cùng chuẩn bị cấy lúa, nhặt ốc bằng tay vào buổi sáng hoặc buổi chiều. Sử dụng các loại lá cây mà ốc bươu vàng ưa thích như lá chuối; lá đu đủ, xơ mít, để tập trung ốc bươu vàng, giúp dễ bắt và diệt. Khi bừa lần cuối, kéo bao tải đựng đá hoặc vật nặng để tạo rãnh xung quanh ruộng, cứ 10 – 15 m tạo một rãnh sâu 5 cm và rộng 25 cm. Những rãnh sâu chính là nơi mà ốc bươu vàng hại lúa hay tập trung; giúp bà con dễ sử lý.
Thời kì sau khi cấy lúa
Cắm thêm những cọc nhỏ vào ruộng để nhử ốc đẻ trứng; và tiến hành thu gom ổ trứng thường xuyên tại các cọc cắm; trên bờ cỏ và trên thân cây lúa, nhằm hạn chế lượng ốc nở ra gây hại lúa.Thời kỳ lúa đẻ nhánh có thể thả vịt vào ruộng để bắt ốc. Những nơi ốc bươu vàng sống tập trung; nếu chủ động nước có thể sử dụng 1 trong số các loại thuốc trừ ốc bươu vàng; như: Bosago 12AB; Apple 700WP; Awar 700WP; Dioto 250EC; Pazol 700WP, Viniclo 70WP, Clodansuper 250WP, 500WP, 700WP; Soliti 15WP; Anhead 6GR, 12GR, Honeycin 6GR; Milax 100GR…
Phun thuốc diệt ốc
Những ruộng nằm ở khu vực đầu nguồn nước có nuôi thủy sản; không nên sử dụng các loại thuốc có tính độc cao đối với động vật thủy sinh. Đối với những ruộng mới cấy hay ruộng lúa đang đẻ nhánh bị ốc bươu vàng gây hại mất khoảng nên giữ mực nước thấp, đắp bờ xung quanh để hạn chế sự di chuyển và phát tán gây hại của ốc bươu vàng; đồng thời cần cấy dặm bổ sung ngay, kết hợp tăng cường chăm sóc, bón phân để thúc đẩy cây lúa đẻ nhánh mạnh.
