Khí hậu Việt Nam quanh năm nóng ẩm vừa là điều kiện có lợi và có hại. Lợi ích mang lại chính là nguồn thức ăn và nước uống cung cấp cho ngành chăn nuôi luôn dồi dào. Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho vật nuôi sinh trưởng và phát triển. Đồng thời cũng là môi trường sinh thái tuyệt vời cho các mầm bệnh xuất hiện và không ngừng lây lan. Nghiêm trọng nhất là trong giai đoạn giao mùa khí hậu thay đổi đột ngột làm vật nuôi dễ bị nhiễm bệnh. Bài viết dưới dây sẽ chỉ ra những biện pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa và điều trị bệnh đậu trên chim bồ câu. Đây là căn bệnh thường gặp và gây thiệt hại lớn cho người chăn nuôi loài chim này. Bà con nuôi chim bồ câu cần theo dõi xử lý ngay.
Mục lục
Những điều cơ bản cần biết về bệnh đậu
Bệnh đậu (Pigeon Pox) hay còn gọi là bệnh đậu nổi trái ở bồ câu là một bệnh thường gặp ở chim bồ câu, do virus thuộc nhóm Avipox gây ra. Biểu hiện của bệnh là các mụn đậu, thường ở những phần không có lông (mào, tích, quanh mắt, chân). Tất cả các loại gia cầm đều có thể mắc bệnh, không chỉ giới hạn ở chim bồ câu. Hậu quả tệ nhất là gây tỷ lệ chết cao cho gà con, chim non. Bện thường xảy ra nhiều vào mùa xuân, mùa thu nhiệt độ và độ ẩm cao, muỗi phát triển nhiều, đây là nguy cơ lây lan bệnh đậu trên đàn bồ câu.
Con đường lây lan bệnh
Bệnh đậu lây lan trên chim bồ câu chủ yếu qua 3 con đường chính:
+ Chủ yếu qua các vết xây xát ở vùng da không có lông.
+ Lây trực tiếp từ con ốm sang con khỏe. Bồ câu thường sống thành đàn nên khi có bất cứ con nào trong đàn bệnh thì khả năng lây lan ra cả đàn là rất lớn.
Bệnh đậu dễ dàng lây lan trong bầy đàn
+ Do muỗi đốt và truyền mầm bệnh từ con ốm sang con khoẻ.
Triệu chứng bệnh đậu trên chim bồ câu
Mụn đậu mọc ở những vùng da không lông (mào, tích, xung quanh mắt, chân, mặt trong cánh). Mụn có màu sắc khác nhau, từ màu trắng trong, màu hồng thẫm rồi chuyển sang màu xám. Mụn đậu khô dần, đóng vảy, tạo thành nốt sẹo có màu vàng xám.
Trường hợp mụn ở mắt làm cho chim bồ câu bị mù. Nếu mụn đậu mọc trong thực quản, chim bồ câu thường không ăn, uống được và chết. Thời gian ủ bệnh có thể kéo dài nhiều ngày nên khả năng lây lan nếu không quản lý vô cùng cao.
Biểu hiện bệnh tích
Chim bệnh ốm, xác gầy, nổi mụn đậu trên da. Ở niêm mạc miệng, thanh quản, hầu họng viêm đỏ. Các ổ viêm này loang dần thành các nốt phồng, dày dần lên cuối cùng tạo thành lớp màng giả dính chặt vào niêm mạc.
Niêm mạc ruột có thể tụ máu đỏ từng đám. Phổi tụ máu và tích nước. Khí quản chứa nhiều dịch xuất lẫn bọt. Niêm mạc thanh quản, khí quản xuất huyết và có nhiều đờm đặc.
+ Thường xảy ra ở chim bồ câu non.
+ Gây các vết loét ở miệng, họng.
+ Làm cho chim bồ câu khó ăn, khó thở rồi chết.
Biểu hiện ngoại quan của bệnh
+ Trong miệng và họng có lớp màng giả màu vàng xám.
+ Chim bồ câu dễ bị nhiễm vi khuẩn kế phát.
Ở thời điểm bệnh đậu biểu hiện rõ ràng thì mắt thường cũng có thể nhìn thấy biểu hiện của bệnh tích.
Phòng ngừa bệnh đậu
Chủng ngừa cho chim con từ 7 – 10 ngày tuổi bằng vaccine đậu bồ câu Pigeon Pox đậu nhược độc. Dùng kim đâm qua màng cánh để chủng đậu, sau 5 ngày cần kiểm tra lại vết chủng, nếu thấy vết chủng không cương to như hạt tấm thì phải chủng lại lần hai.
Ở Việt Nam hiện nay, do không có vacxin đậu bồ câu nên người chăn nuôi thường dung vacxin đậu gà để chủng cho bồ câu nên hiệu quả phòng bệnh không cao do chủng virus gây bệnh trên gà và bồ câu là khác nhau. Đồng thời cần vệ sinh chuồng trại sạch sẽ để hạn chế sự xuất hiện của mầm bệnh.
Điều trị bệnh
Không có thuốc điều trị bệnh đặc hiệu, chỉ điều trị triệu chứng hoặc dùng các loại kháng sinh để phòng bội nhiễm. Đối với mụn đậu ngoài da có thể bóc vảy, làm sạch các mụn đậu rồi bôi các chất sát trùng nhẹ như Glycerin10%, thuốc tím CuSO4 5% hoặc xanh methylen để bôi ngoài da.
Bổ sung dinh dưỡng cho chim mau khỏi bệnh
+ Cạy mụn đậu và cạo hết bã đậu sau đó bôi dung dịch Glyxerin i-ốt, 1% Xanh Metylen lên mụn đậu (bôi hàng ngày), ít ngày sau mụn đậu sẽ khô dần và tự bong.
+ Trường hợp chim bồ câu bị đậu ở niêm mạc miệng, có thể dùng thuốc sát trùng nhẹ như a-xít bô-ríc 3%.
+ Bổ sung thêm vitamin, đặc biệt vitamin A. Nếu bệnh nặng cần bổ sung thêm kháng sinh phòng vi khuẩn bội phát.
+ Phun sát trùng tiêu độc thường xuyên trong thời gian chim bồ câu bị bệnh.
+ Tăng cường chăm sóc nuôi dưỡng (cho ăn, uống tốt, bổ sung các thuốc trợ sức, trợ lực) để tăng sức đề kháng cho chim bồ câu.
+ Các chất thải của chim bồ câu, ổ đẻ cần đốt hết.
