Tôm mắc bệnh do vi bảo tử trùng Microsporidian gây ra sẽ có nhiều dấu hiệu lạ trên ở thể. Điều này ảnh hưởng lớn tới chất lượng tôm tại các đầm nuôi. Chúng khiến tôm bị chậm lớn do không hấp thụ được chất dinh dưỡng. Việc phát hiện và có giải pháp sớm cho đầm tôm là vô cùng cần thiết. Để tránh thiệt hại lớn khi bệnh lây lan trên diện rộng. Bởi vì đây cũng là một căn bệnh thường xuyên gặp phải của những đầm tôm nuôi.
Bệnh vi bào tử trùng Microsporidian trên tôm do ký sinh trùng Enterocytozoon hepatopenaei ( EHP)gây ra. Khi tôm bị nhiễm bệnh, chúng không gây chết tôm nhưng lại khiến tôm chậm lớn do EHP ký sinh trong hệ thống ống gan tụy và làm cho tôm không hấp thụ được chất dinh dưỡng. Để loại bỏ EHP ra khỏi hệ thống nuôi là việc làm khó trong thời điểm hiện tại. Cách tốt nhất là các giải pháp phòng ngừa hoặc có thể giảm thiểu mật độ EHP có thể nhiễm vào trong hệ thống ao nuôi và kiểm soát mức độ phát triển của chúng.
Bệnh vi bào tử ở tôm là gì?
Bệnh vi bào tử (Microsporidosis) gây ra bởi ký sinh trùng Microsporidian đã được báo cáo trên rất nhiều loài tôm penaied (Sprague và Couch, 1971; Newman và các tác giả khác, 1976). Lightner (1996) đã liệt kê 11 loài tôm penaeid có tầm quan trọng về phương diện kinh tế trên thế giới bị lây nhiễm các ký sinh trùng vi bào tử thuộc các giống Ameson, Agmasonma và Pleitophora.
Tôm mắc bệnh do vi bào tử trùng microsporidian
Các ký sinh trùng vi bào tử của tôm penaeid đã được báo cáo tiểu sử từ nhiều vùng. Agmasoma penaei là ký sinh trùng trên Penaeus monodon và Fenneropenaeus merguiensis từ các ao ở Thái Lan (ban đầu xác nhận bởi Hazard và Oldacre, 1975) (Flegel và các tác giả khác, 1992), tôm thẻ chân trắng ở Thái Lan (Donyadol và các tác giả khác, 1992), và P. notialis và P. monodon ở Senegal (Clorilde-Ba & Toguebaye 1994, 2000). Vậy nên không có gì lạ khi nó xuất hiện ở Việt Nam.
Các dấu hiệu của bệnh
Khi tôm được phát hiện nhiễm vi bào tử trùng microsporidian lần đầu vào giai đoạn 15 – 20. Thường là sau khi thả giống trong ao nuôi thịt. Tôm nhiễm bệnh có nhiều phần trên cơ thể chuyển sang màu trắng đục hay màu sữa. Khi tôm lớn dấu hiệu lâm sàng này càng dễ dàng quan sát hơn. Đặc biệt ở phần lưng từ gan tụy đến phần giữa thân. Tuy nhiên, vài con cũng bị đục cơ ở phần đốt cuối cơ thể. Những đám, vệt lớn màu trắng đục trên những con tôm bị nhiễm bệnh cho thấy chúng thay thế cơ thịt. Cũng như những cơ quan khác như gan tụy, dạ dày và cơ quan bạch huyết (Lymphoid organ).Chúng khiển cho tôm không hấp thụ được chất dinh dưỡng trong thức ăn.
Sự thay đổi ở tôm mắc bệnh do vi bảo tử gây ra
Những sự thay đổi trên con tôm bị bệnh từ hệ gan tụy và cơ thịt. Thường là nhóm tôm bị nhiễm bệnh sau 30 ngày thả nuôi. Chúng ta thấy những đám màu trắng lớn của vi bào tử trùng microsporiadian dần dần thay thế hệ gan tụy. Cả các cơ quan khác bao gồm dạ dày và phần cơ bụng. Trong khi nhóm những con tôm bị nhiễm vi bào tử trùng ở phần cơ cho thấy cơ bị thay thay thế dần bởi vi bào tử trùng.
Tôm mắc bệnh dễ bị còi cọc
Ở giai đoạn 45, 60, 75, 90, 105 và 120 ngày tuổi thay đổi mô bệnh học cho thấy sự lây nhiễm vi bào tử trùng càng trở nên nghiêm trọng hơn. Khi chúng gần như thay thế hoàn toàn hệ gan tụy. Ống gan tụy của những con tôm bị nhiễm bệnh nặng bị giãn rộng và hoại tử.
Việc kiểm tra, kiểm soát mầm bệnh từ tôm giống là hết sức quan trọng. Ở cơ sở nuôi tôm, công tác chuẩn bị ao có vai trò rất quan trọng trong việc phòng bệnh. Do EHP có sức chống chịu cực tốt đối với các phương pháp khử trùng thông thường nên rất khó để loại thải mầm bệnh ra khỏi hệ thống. Có khuyến cáo cho rằng nên sử dụng vôi nóng (CaO) xử lý ao để có thể đạt độ pH đáy ao trong quá trình cải tạo cao hơn 11 – 12 để làm chết mầm bệnh EHP. Đây là một số cách bạn có thể áp dụng cho ao tôm nhà mình.
