Chưa bao giờ người dân Đồng bằng Sông Cửu Long – vùng đất 9 rồng. Lại sống trong đợt hạn mặn khủng khiếp đến như hiện nay. Nhiều diện tích lúa khô cằn, vườn cây ăn trái, cây giống sơ xác do thiếu nước. Hầu hết nước ở các nhà máy và các kênh rạch, cũng đang bị nhiễm mặn nghiêm trọng. Tất nhiên với độ mặn này không thể sử dụng cho ăn uống và sinh hoạt. Tuy vậy thì nhiều người dân vẫn buộc phải sử dụng vì không còn sự lựa chọn nào khác.
Hạn hán xâm nhập mặn đã để lại những hậu quả nặng nề. Đó không chỉ là những vườn cây ăn trái hàng chục năm phải chặt bỏ vì không còn khả năng cho trái. Bên cạnh đó còn là những xót xa bất lực của những người nông dân. Mà đó còn là thách thức cho những vùng trái cây nổi tiếng của cả nước trước nguy cơ sẽ bị xóa sổ.
Mục lục
Đề phòng hạn mặn lên đỉnh ở các tỉnh đồng bằng Sông Cửu Long
Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa có công văn gửi các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) về việc đề phòng ảnh hưởng của xâm nhập mặn lên cao. Theo Bộ NN&PTNT, từ đầu mùa khô đến nay, đợt xâm nhập mặn đạt mức cao xảy ra với ranh mặn 4g/l ở các cửa sông Cửu Long từ 55-74km.
Theo dự báo của các cơ quan nghiên cứu khoa học thuộc Bộ NN&PTNT, xâm nhập mặn ở ĐBSCL giảm theo kỳ triều xuống. Nước ngọt có khả năng xuất hiện ở các cửa sông Cửu Long cách biển từ 45-55km trở lên tại thời điểm triều thấp (chân triều).
Xâm nhập mặn ở ĐBSCL giảm theo kỳ triều xuống
Xâm nhập mặn tăng cao theo kỳ triều cường. Khả năng ở mức cao nhất từ đầu mùa khô, phạm vi ảnh hưởng của ranh mặn 4g/l, phạm vi ảnh hưởng ở khu vực sông Vàm Cỏ (Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây) vào sâu khoảng 100-110km; sông Cổ Chiên, sông Hậu (Cửa Định An, Trần Đề) khoảng 70km; sông Cái Lớn 62-65km…
Bộ NN&PTNT nhận định đợt xâm nhập mặn này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các vùng canh tác cây ăn trái và nước sinh hoạt của người dân.
Hạn mặn tàn phá vùng đất cây ăn trái
Theo Bộ NN&PTNT, dự báo có 80.000ha cây ăn trái bị ảnh hưởng do hạn mặn trong mùa khô. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp cho rằng đây là vấn đề lớn. Cần phải đặc biệt quan tâm vì thiệt hại về cây ăn quả sẽ mất cả chục năm để khôi phục.
Biện pháp giảm thiểu thiệt hại do xâm nhập mặn gây ra
Để giảm thiểu thiệt hại do xâm nhập mặn gây ra, Bộ NN&PTNT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố khu vực ĐBSCL. Tổ chức giám sát chặt chẽ độ mặn tại các cửa lấy nước. Vận hành đóng các cửa cống và công trình thủy lợi khi độ mặn vượt mức cho phép. Đảm bảo mặn không xâm nhập sâu vào nội đồng; tranh thủ tích trữ nước ngọt trong thời gian mặn xuống thấp. Để cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong thời gian xâm nhập mặn lên cao. Tạm chưa tổ chức xuống giống lúa vụ hè thu ở những vùng có khả năng ảnh hưởng của xâm nhập mặn.
Đối với cây lúa
Vào giai đoạn cuối vụ, tranh thủ nguồn nước ngọt để tưới, đặc biệt vào giai đoạn lúa trỗ. Trường hợp không thể có nguồn nước ngọt. Có thể sử dụng nguồn nước bị nhiễm mặn nhẹ (dưới 1 phần nghìn) hoặc dùng nước ngọt để tưới phun lá. Bón bổ sung một số loại phân bón lá, chế phẩm tăng cường khả năng chống chịu mặn. Đối với vụ hè thu, vùng bị nhiễm mặn trên 3 phần nghìn tuyệt đối không xuống giống. Vùng bị nhiễm mặn dưới 3 phần nghìn có thể xuống giống. Và phải áp dụng một số biện pháp kỹ thuật bằng cách sử dụng các giống chống chịu mặn.
Chủ động chống hạn mặn cây lúa
Đối với cây ăn trái
Khi có nguy cơ bị hạn mặn, cần chủ động sử dụng tối đa nguồn vật liệu hữu cơ (rơm rạ, cỏ khô, lá khô, lục bình …) hoặc màng phủ nông nghiệp phủ gốc để giữ ẩm cho cây. Cắt tỉa cành, tạo tán gọn, tỉa bớt nụ, hoa để hạn chế thoát hơi nước.
Xử lí sầu riêng ra trái nghịch mùa trong thời kì hạn mặn
Củng cố hệ thống đê bao và đê xung quanh vườn để ngăn ngừa nước mặn xâm nhập. Đo độ mặn cẩn thận trước mỗi lần lấy nước. Không tưới nước có độ mặn trên 1 phần nghìn cho cây. Trong thời gian nhiễm mặn, chỉ tưới nước tối thiểu. Giúp cho cây không bị héo và mặt đất không bị khô nứt (kéo dài thời gian giữa hai lần tưới, giảm số lần tưới và lượng nước tưới).
