Việt Nam chúng ta là một trong những quốc gia xuất khẩu cà phê nhiều nhất trên thế giới. Cà phê Việt đang ngày càng được nâng cao chất lượng và đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Trong đó phải kể đến cà phê Robusta – một loại cà phê vô cùng được yêu thích từ rất lâu. Với tỷ lệ xuất khẩu chiếm vô cùng cao, cà phê Robusta sẽ ngày càng được đầu tư và phát triển nâng tầm hơn về chất lượng. Hướng đến mục tiêu là quốc gia xuất khẩu cà phê Robusta đạt chất lượng thơm ngon nhất. Do đó cần có những chính sách đúng đắn hơn để nâng cao được năng suất. Cũng như đạt chất lượng tốt hơn cho cà phê Robusta. Từ đó mới có thể khẳng định rõ hơn thương hiệu cà phê Việt Nam xứng tầm quốc tế.
Hiện nay, cà phê Robusta đã phát triển lớn mạnh và chiếm 30% đến 40% tổng sản lượng thế giới. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), từ nhiều năm nay, Việt Nam luôn là quốc gia xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 thế giới. Đứng số 1 thế giới về xuất khẩu cà phê Robusta. Đạt kim ngạch xuất khẩu thường xuyên hơn 3 tỉ USD/năm. Chiếm 17,4% về lượng và 9,5% về giá trị xuất khẩu cà phê toàn cầu. Cà phê Việt Nam đã có mặt ở hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, thị trường chính là châu Âu (EU), Mỹ, Nhật,… Chứng tỏ cà phê Việt Nam có chất lượng, đạt yêu cầu khắt khe của nhiều thị trường. Đây là một loại cà phê đầy tiềm năng ở trong nước lẫn ngoài nước.
Mục lục
So sánh giữa Robusta và Arabica
Lượng cà phê Robusta mà nước ta xuất khẩu vô cùng lớn. Theo Tổng cục Hải quan, tính đến 10 tháng đầu năm 2020, Việt Nam đã xuất khẩu được hơn 1,205 triệu tấn cà phê. Trong đó cà phê Robusta chiếm đến 95%. Còn lại là cà phê Arabica và Excelsa. Qua đó có thể thấy tỷ lệ xuất khẩu cà phê Robusta ở một ngưỡng rất cao.
Cà phê Robusta chiếm tỷ trọng cao
Cà phê Robusta (hay còn gọi là cà phê vối) là lợi thế của Việt Nam. Nó phù hợp điều kiện nhiệt đới tự nhiên của nước ta. Do đó đem lại năng suất rất cao cùng hiệu quả kinh tế cho nông dân. Nhưng trước giờ trên thị trường vẫn bị đánh giá thấp hơn Arabica. Robusta có giá giao dịch tại các sàn quốc tế chỉ bằng một nửa Arabica. Tuy nhiên Robusta có năng suất rất cao. Cây trồng từ 3 đến 4 năm là có thể thu hoạch.
Cà phê Arabica có ưu điểm nổi bật là hương thơm tự nhiên của hoa cỏ và trái cây. Loại cà phê này còn chứa hàm lượng cafein thấp khoảng 1-2%. Đối với Robusta thì lượng cafein cao lên đến 3-4%. Do đó, khi chế biến, các nhà rang xay thường phối trộn các loại cà phê với nhau. Có như vậy mới có được ly cà phê thơm ngon. Phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Chính vì vậy, dù là cường quốc xuất khẩu cà phê nhưng Việt Nam vẫn phải nhập khẩu cà phê. Do một số loại trong nước không có. Do vậy nên việc xuất khẩu cà phê vẫn chưa được xem là đạt năng suất. Lợi ích kinh tế cũng chưa cao hết mức có thể.
Đầu tư nâng cao chất lượng cà phê Robusta
Thập niên 19, Việt Nam hầu như không sản xuất cà phê. Tuy nhiên, thời gian gần đây Việt Nam đã nhanh chóng vươn lên vị trí hàng đầu về sản xuất mặt hàng này. Động cơ để trở thành nước sản xuất cà phê Robusta lớn trên thế giới chính là từ quyết định của Đảng. Nhằm mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế một cách triệt để. Theo ông Thái Như Hiệp – Chủ tịch HĐTV – Giám đốc Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (thương hiệu L’amant Café, nhà xuất khẩu cà phê tốp 10 Việt Nam) thì để có ly cà phê ngon, từ khâu chọn giống, quá trình canh tác, thu hoạch, chế biến cần phải đạt chuẩn. Nhưng khâu quyết định cuối cùng là thiết bị pha chế và người pha chế. Do đó cần chú trọng nhất là khâu này.
Ông Thái Như Hiệp khẳng định: “Trước đây, với những dòng máy cấp thấp, chúng ta chưa thể khám phá hết được cà phê Robusta ngon ra sao, hương vị thế nào. Nhưng nay, những doanh nghiệp (DN) tâm huyết với cà phê Việt Nam như L’amant đã mạnh dạn đầu tư thử nghiệm. Để nâng chất lượng cà phê Robusta. Với những công nghệ tân tiến, chúng ta có thể chế biến các sản phẩm từ cà phê Robusta với chất lượng tương đồng như khi sử dụng nguyên liệu cà phê Arabica”. Đây là một bước tiến lớn trong việc nâng cao chất lượng cho thương hiệu cà phê Việt.
Cà phê Robusta được đầu tư đã cho ra hương vị tương tự Arabica
Cà phê Robusta đang ngày càng được đầu tư nhiều hơn. Hiện nay đã có nhiều giống cà phê Robusta mới được tìm ra. Ông Thái Như Hiệp cho biết thêm ngày nay các nhà khoa học đã tìm ra những giống cà phê Robusta có hương thơm tự nhiên mùi sô-cô-la hay cherry tương tự cà phê Arabica. “Ở mỗi nông trại cà phê, người dân cần trồng nhiều giống cà phê Robusta khác nhau để đến mùa cây ra hoa, đàn ong có thể thụ phấn khắp vườn, tạo nên hương vị đa dạng cho cà phê. Nhưng nếu chúng ta sử dụng hóa học, những con ong sẽ không đến vườn. Sẽ không có những hạt cà phê chất lượng cao. Đó là lý do vì sao Công ty TNHH Vĩnh Hiệp canh tác cà phê hữu cơ theo tiêu chuẩn quốc tế”.
Việt Nam là một trong những nước có lượng xuất khẩu cà phê rất lớn
Sau khi đầu tư vào Nông trường Cada (Đắk Lắk) – nơi được người Pháp chọn để trồng những cây cà phê Robusta đầu tiên tại Việt Nam, ông Trần Thanh Hải – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm dinh dưỡng NutiFood, cũng có mong muốn tương tự cho hạt cà phê Robusta Việt Nam. Trong tương lai loại cà phê này sẽ còn được đầu tư hơn nữa. Tạo ra nhiều hương vị cà phê đa dạng hơn.
Cà phê Robusta ngày càng nổi trội
Những sản phẩm từ hạt cà phê Robusta đang ngày càng được nghiên cứu và phát triển nhiều hơn. Với sự đầu tư bài bản vào khâu trồng trọt, thu hoạch và chiết xuất (pha chế). Mẫu cà phê Robusta của Nông trường Cada đã đạt giải nhất cuộc thi Cà phê đặc sản Việt Nam năm 2019. Với số điểm 84,67/100 từ các chuyên gia nếm thử cà phê. Từ lô nguyên liệu này, NutiFood đã sản xuất ra dòng Cada Specialty Coffee phiên bản vị đắng nhẹ, chua thanh và hậu vị ngọt. Không cần cho thêm đường hay sữa. Đặc biệt nhất là mùi của nhiều loại trái cây tự nhiên. Điều mà trước giờ người tiêu dùng chỉ có thể thưởng thức từ cà phê Arabica đặc sản. Từ đây có thể nói Robusta đã có thể phần nào thay thế được Arabica.
“Đây là Rolls-Royce của Ông Bầu, nếu xem các dòng cà phê từ Cada như các dòng xe” – ông Trần Thanh Hải ví von (từ đồn điền Cada, nguyên liệu được chế biến mang các thương hiệu Ông Bầu, NutiCafé – PV). Điều này cho thấy các dòng sản phẩm mới này được xem như một sản phẩm cao cấp tuyệt vời.
Bắt đầu nâng cao chất lượng cà phê Việt
Có rất nhiều công ty cà phê Việt Nam đang đẩy mạnh việc phát triển các thương hiệu cà phê Việt. Là nhà thu mua cà phê lớn nhất Việt Nam, chiếm từ 20%-25% sản lượng, trị giá trung bình 600-700 triệu USD mỗi năm, Công ty Nestlé Việt Nam (Tập đoàn Nestlé – Thụy Sĩ) cũng đang có nhiều hoạt động để quảng bá thương hiệu cà phê Việt Nam. Trong đó, có dự án Nescafé Plan được triển khai từ năm 2011, với mục tiêu phát triển bền vững ngành cà phê Việt Nam, nâng cao chất lượng và giá trị hạt cà phê Việt. Hướng đến việc đưa Việt Nam trở thành tham chiếu cho cà phê Robusta thế giới. Cà phê Robusta sẽ đưa cà phê Việt Nam sang một tầm cao mới. Nâng cao giá trị cà phê Việt trên thị trường quốc tế.
Cần nâng cao chất lượng cà phê Việt hơn nữa trong tương lai
Những sản phẩm cà phê mang thương hiệu Việt Nam ngày càng được đa dạng. Theo ông Binu Jacob, Tổng Giám đốc Công ty Nestlé Việt Nam, Nestlé có rất nhiều dòng sản phẩm sử dụng cà phê Việt Nam. Bên cạnh đó còn có những dòng có tính chất giới thiệu cà phê Việt Nam ra quốc tế. Điều này sẽ giúp các sản phẩm cà phê được vươn xa hơn trong tương lai.
Chất lượng sẽ tạo nên thương hiệu
Cà phê Việt Nam từ lâu được khẳng định là có chất lượng tự nhiên cao và có hương vị đậm đà. Do được trồng ở độ cao nhất định so với mặt biển. Nhưng do khâu thu hái, phơi sấy, chế biến không tốt đã ảnh hưởng đến chất lượng vốn có. Cà phê Việt Nam đã có mặt trên toàn thế giới, nhưng vẫn còn nhiều người tiêu dùng trên thế giới vẫn chưa biết. Do đó, việc xây dựng thương hiệu cà phê Việt trên thế giới là điều rất quan trọng.
“Tôi xin nhấn mạnh vấn đề không phải là số lượng mà chính là chất lượng sẽ làm nên thương hiệu cà phê. Dự án Nescafé Plan đã góp phần nâng cao chất lượng và sản lượng cà phê Việt Nam bằng việc đưa vào các giống mới chất lượng cao thay thế cho cà phê già cỗi; giúp bà con canh tác bền vững, tăng thu nhập. Từ nền tảng này, Nestlé đã và đang kể câu chuyện cà phê Việt Nam ra thế giới. Hiện Nestlé có nhiều sản phẩm sử dụng nguồn nguyên liệu này để xuất khẩu, trong đó, tiêu biểu có sản phẩm Nestlé Việt xuất khẩu sang Nhật, Hàn Quốc – là những thị trường rất khắt khe về chất lượng” – ông Binu Jacob thông tin.
Cà phê Việt xuất khẩu đang ngày càng khẳng định được vị thế của mình
Thương hiệu cà phê Việt được giới thiệu đến bạn bè quốc tế bằng nhiều cách. Theo quan sát của phóng viên, trên bao bì sản phẩm Nestlé xuất khẩu, không chỉ thể hiện xuất xứ Việt Nam mà còn có chữ tiếng Việt bên cạnh tiếng Anh, tiếng bản xứ về thông tin sản phẩm. Cũng như hình ảnh người nông dân Việt Nam đang thu hái cà phê. Bằng cách này, sản phẩm của chúng ta sẽ in sâu hơn và gây ấn tượng cho người tiêu dùng quốc tế.
Đại diện Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vicofa) đánh giá những năm qua, ngành cà phê Việt Nam đã có nhiều thay đổi. Ngoài xuất khẩu cà phê nhân, Việt Nam cũng đẩy mạnh chế biến và xuất khẩu cà phê rang xay, hòa tan (chiếm khoảng 12%). Nhiều DN Việt Nam đã đầu tư vào chế biến sâu, xây dựng thương hiệu. Tạo uy tín và sự tin tưởng cho người tiêu dùng trong nước. Cả ngoài nước như: Phúc Sinh, Intimex, Tín Nghĩa, Vĩnh Hiệp,… Vicofa cũng đang đẩy mạnh việc xúc tiến tiêu thụ cà phê trong nước. Đẩy mạnh tiêu thụ cà phê rang xay, chế biến,… Cũng như quảng bá văn hóa thưởng thức cà phê cao cấp.
Việc xây dựng thương hiệu không hề dễ dàng
Thật ra việc xây dựng thương hiệu là một điều không hề dễ dàng. Cần có rất nhiều cố gắng cũng như thời gian. Dưới góc nhìn của một chuyên gia về thương hiệu, ông Trần Anh Tuấn – Giám đốc điều hành Công ty The Pathfinder, cho rằng rất khó tìm thấy cà phê thương hiệu Việt Nam ở các siêu thị Mỹ. Dường như hương vị cà phê Robusta vẫn chưa phù hợp với đại đa số người dùng tại châu Âu.
Việc xây dựng thương hiệu cho cà phê Việt cần nhiều thời gian
Do đó nên việc thương hiệu Việt xâm nhập vào thị trường châu Âu là rất khó. “Các thương hiệu cà phê Việt Nam chỉ loanh quanh ở các siêu thị dành cho người châu Á. Phục vụ người Việt sống ở Mỹ. Nói đến cà phê là nói đến câu chuyện văn hóa tiêu dùng. Người Âu, Mỹ sẽ không dùng cà phê kiểu châu Á. Họ quen dùng cà phê Arabica. Vì vậy, để ra thế giới, các DN cần thuê chuyên gia thương hiệu quốc tế. Mới có thể thâm nhập thị trường mục tiêu. Để làm được việc này phải mất thời gian nghiên cứu thị trường. Cũng như chi phí đầu tư lớn” – ông Tuấn nói. Do đó, các thương hiệu cà phê Việt phải cần đầu tư và cố gắng hơn. Để có thể có chỗ đứng vững chắc tại thị trường nước ngoài.
Bệ phóng từ thị trường nội địa
Nên tập trung vào thị trường nội địa trước. Sau đó sẽ có nhiều cơ hội hơn trên thị trường quốc tế. Bà Lê Hoàng Diệp Thảo – Phó Chủ tịch Vicofa – Giám đốc điều hành của TNI King Coffee cho biết nhờ các hiệp định thương mại tự do, Việt Nam đang đứng trước cơ hội để bứt phá. Vươn mình thành cường quốc số 1 về cà phê. “Nếu chúng ta nâng cao giá trị ngành cà phê Việt Nam, chúng ta sẽ có cơ hội đạt 2 thành tựu quan trọng. Thứ nhất là gia tăng sản lượng cà phê chế biến có giá trị cao. Thứ hai là gia tăng tiêu thụ cà phê ở thị trường nội địa. Từ 1,68 kg/người (năm 2019) lên 3 kg/người (năm 2023). 2 thánh tựu này đóng một vai trò rất quan trọng”.
Với một sức mạnh nội địa vững chãi, đây sẽ là một trong những “bàn đạp” vững chắc cho cà phê Việt trên thị trường nước ngoài. Bà Thảo còn nhất mạnh: “Chỉ khi có được sức mạnh nội lực, vững chãi trên thị trường nội địa, cà phê Việt Nam mới có cơ hội để được đối xử bình đẳng. Được tôn trọng, được trả giá đúng với giá trị mà người nông dân và các nhà sản xuất Việt Nam đã bỏ ra. Góp phần tạo dựng nên thương hiệu chung cho ngành cà phê Việt Nam”. Do đó các thương hiệu cà phê Việt Nam cần phải tập trung chú ý vào vào đầu tư trong nước trước.
Hãy cập nhật thêm những bài viết hữu ích khác tại:
