Nhắc đến cà phê thì không thể không nhắc đến đất nước Brazil – vùng đất sinh sôi của nhiều loại cà phê vô cùng chất lượng. Trên thế giới hiện nay, đối với mặt hàng nông sản cà phê, Brazil là quốc gia dẫn đầu cả về sản lượng lẫn chất lượng. Những mảnh đất thổ nhưỡng màu mỡ cùng khí hậu mát mẻ quanh năm đã tạo một môi trường vô cùng thuận lợi cho việc trồng trọt cà phê tại đất nước này. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, diễn biến tình hình thời tiết lại gây ra bất lợi khá lớn. Đợt khô nóng theo chu kỳ hằng năm diễn ra bỗng kéo dài thời gian hơn so với bình thường. Điều này dẫn đến tình trạng khô hạn không dứt, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất và xuất khẩu cà phê tại Brazil.
Mục lục
Ngành trồng trọt và sản xuất cà phê tại Brazil
Trong suốt 150 năm qua, Brazil là nước sản xuất cà phê lớn hàng đầu thế giới. Hiện nay, Brazil cung cấp 1/3 sản lương cà phê toàn cầu. Trong năm 2011, Brazil là nước dẫn đầu thế giới về sản lượng cà phê nhân. Tiếp sau đó là Việt Nam, Indonesia và Colombia. Quốc gia này đặc biệt nổi tiếng về cà phê nhân, Arabica và cà phê hòa tan. Trong năm 2011, tổng sản lượng đã là 2,7 triệu tấn, hơn gấp đôi so với Việt Nam, nước sản xuất thứ hai thế giới. Có khoảng 3,5 triệu người làm việc trong ngành cà phê, chủ yếu là ở nông thôn.
Brazil nổi tiếng với nhiều loại cà phê thơm ngon
Brazil có khoảng 220.000 nông trại cà phê hoạt động, với diện tích là 27.000 km2. Các đồn điền tập trung chủ yếu ở các bang miền Đông Nam. Chẳng hạn như Minas Gerais, São Paulo và Parana. Môi trường và khí hậu ở đây rất lý tưởng. Minas Gerais chiếm tới một nửa sản lượng cả nước. Hầu hết các nông trại thu hoạch vào mùa khô từ tháng sáu đến tháng chín. Thường là khi các trái đã chín. Phần lớn các nước trồng cà phê, hạt Arabica được chế biến ướt, nhưng ở Brazil thường được chế biến khô.
Thực trạng cà phê Brazil
Thời tiết Brazil gần đây biến đổi bất thường, gây bất lợi lớn cho việc sản xuất cà phê. Các nhà giao dịch đang bắt đầu có bức tranh rõ rệt hơn về mức độ thảm họa của tình hình thời tiết tại Brazil. Điều này kéo theo triển vọng sản lượng cà phê vụ tới sẽ giảm trên nền thời tiết nóng và khô.
Loại cà phê Arabica vị nhẹ mà Brazil cung cấp cho các khách hàng truyền thống, bao gồm Starbucks, bị chững lại việc giao hàng trong tháng 11. Kèm theo đó là các ước tính lượng mưa bị tụt giảm và giá cà phê cổng trại tại Brazil đã lên mức cao kỷ lục. Đây là những thông tin từ HTX cà phê dẫn đầu Brazil là Cooxupe cho biết. Lượng mưa thấp hơn mức trung bình rất nhiều. Giám đốc thương mại của Cooxupe là Lucio Dias cho rằng tác động có thể sẽ kéo dài tới niên vụ 2022. Vì thế, sự khô hạn kéo dài này là một tình hình rất đáng quan ngại.
Sản lượng cà phê có thể bị ảnh hưởng do thời tiết khô hạn
Theo chu kỳ tự nhiên hằng năm, sản lượng cà phê Brazil đã được dự báo sẽ bị suy giảm. Thế nhưng tình hình khô hạn dai dẳng lại càng khiến mức giảm mạnh thêm. Ngược lại, tiêu dùng có khả năng phục hồi. Thị trường cà phê có thể rơi vào trạng thái thâm hụt. Giảm nguồn cung từ nước sản xuất cà phê hàng đầu thế giới có thể cảm nhận rõ rệt từ cuối năm 2021. “Chúng ta có thể chứng kiến giá cà phê tăng”, giám đốc tại Empresa Interagricola SA, công ty con của nhà giao dịch Ecom Agroindustrial Corp. “Sản lượng cà phê Brazil vẫn chưa phản ánh vào giá”. Từ đó có thể thấy tình hình thời tiết tác động rất lớn đến sản lượng và giá cả của cà phê tại Brazil.
Tình hình thời tiết bất lợi cho các khu vực trồng cà phê
Theo dự báo thời tiết cho thấy Brazil sẽ hứng chịu đợt khô hạn dài hơn thông thường. Tình hình này đã bắt đầu từ tháng 5/2020. Các khu vực tại Alfenas thuộc vành đai cà phê của Brazil, có lượng mưa trên 2mm. Điều này xảy ra trong chỉ 12% của 210 ngày tính tới 29/10. Trong tháng 11, khu vực này khu vực này nhận lượng mưa tương đương 95% dự báo. Chủ yếu tập trung vào cuối tháng. Nhiệt độ trung bình cao hơn 1 độ C so với thông thường và lên tới tối đa 36 độ C. Diễn biến này xảy ra sau tháng 10 khô hạn. Đây là thời điểm khi lượng mưa chỉ tương đương 60% thông thường. HTX công bố ước tính đầu tiên về sản lượng khoảng cuối tháng 1.
Thời tiết khô hạn làm nhiều cây cà phê chết khô
Lượng mưa vào tháng 12 tại Brazil trở lại mức bình thường. Song, nhiệt độ vẫn cao hơn 2 độ C so với trung bình. Các khu vực trồng cà phê chính có thể đón nhận lượng mưa 100mm. Thế nhưng chỉ giúp khôi phục 10 điểm phần trăm thâm hụt độ ẩm tại một số vùng. “Ngoại trừ những cơn mưa lớn hiếm hoi, chúng tôi chỉ đón nhận lượng mưa rất thấp từ 2 – 4mm và mặt trời chói lóa”, theo người nông dân 48 tuổi Mauricio Araujo Ribeiro, hiện sở hữu 128ha diện tích trồng cà phê Arabica tại miền nam Minas Gerais.
Mặc dù dự báo thời tiết rằng sẽ mưa, bầu trời đầy mây nhưng thực tế vẫn không có mưa. Thiệt hại tại vườn cà phê của ông Mauricio Araujo Ribeiro ước tính lên tới 30 – 35%. Mặc dù nếu thời tiết vẫn không cải thiện thì mức thiệt hại có thể lên tới 50%. Dù nằm trong khu vực có trang bị hệ thống thủy lợi, thiệt hại vẫn lớn hơn dự báo ban đầu, theo Regis Ricco, giám đốc RR Consultoria Rural tại Alfenas, Minas Gerais.
Giá cà phê có thể sẽ tiếp tục tăng trong tương lai
Tình hình sản xuất cà phê tại Brazil lại càng bất lợi hơn sau những cơn bão đổ bộ vào Trung Mỹ. Tình trạng đó đã đe dọa sản xuất cà phê của khu vực này. Đồng thời, mưa như trút làm trễ hoạt động thu hoạch cà phê Robusta tại Việt Nam. Những lo ngại về nguồn cung đẩy giá cà phê trên thị trường tương lai New York. Có đợt cà phê tăng giá mạnh nhất trong tháng kể từ tháng 7/2020.
Thu hoạch và mức giá cà phê chịu ảnh hưởng khá lớn
Theo dự báo cho hay, giá cà phê có thể sẽ tiếp tục tăng trong nửa đầu năm 2021. Do triển vọng sản lượng thấp trùng hợp với những lạc quan về vắc xin COVID-19 đẩy nhu cầu cà phê tăng. Đó là những nhận định của Nelson Salvaterra. Ông là một nhà môi giới tại Coffee New Selection trụ sở ở Rio de Janeiro. Theo ông, giá cà phê nội địa của Brazil có thể tăng lên đáng kể.
