Dịch bệnh viêm da nổi cục đang có chiều hướng gia tăng. Có khả năng lây qua nhiều con đường. Nên nguy cơ bùng phát dịch trong thời gian tới là rất lớn. Bệnh đã xuất hiện ở nhiều nước Châu Á, nguy cơ sẽ lây lan sang Việt Nam. Vì vậy, cần phải hiểu rõ về bệnh này, để có những biện pháp chủ động phòng chống.
Mục lục
Thông tin về bệnh viêm da nổi cục
Theo các chuyên gia chuyên về thú y thì bệnh viêm da nổi cục được gọi tên tiếng Anh là Lumpy Skin Disease, viết tắt là LSD).
Bệnh viêm da nổi cục trên trâu bò nó có khả năng lây lan rất nghiêm trọng trên nhiều con đường. Bệnh này không chỉ ở trong nước mà cả thế giới. Lây lan do virut thuộc họ Poxviridae gây ra trên trâu, bò. Virus viêm da nổi cục không lây nhiễm và không gây bệnh trên người.
Đường truyền lây chủ yếu qua côn trùng đốt như muỗi, ruồi, ve. Bệnh cũng có thể lây truyền do vận chuyển trâu, bò mang mầm bệnh. Sử dụng chung máng uống, khu vực cho ăn, sữa, tinh dịch và qua tiếp xúc trực tiếp.
Bệnh thường xảy ra theo mùa, chủ yếu vào những tháng có thời tiết ấm. Khi côn trùng hoạt động mạnh và phong phú nhất. Gây thiệt hại về năng suất do sản lượng sữa giảm mạnh, giảm khả năng sinh sản, sảy thai, tổn thương da, giảm tăng trọng. Gia súc có thể chết, gây tổn thất về kinh tế do hạn chế vận chuyển và thương mại.
Những dấu hiệu của bệnh viêm da nổi cục
Đặc điểm của virus gây nên bệnh viêm da nổi cục
Hiện nay, bệnh viêm da nổi cục ngày càng lây lan trên nhiều diện rộng. Nguy cơ bùng phát dịch bệnh trên khắp cả nước. Chính vì thế người dân cần phải chủ động để phòng chống đối với tình trạng viêm da nổi cục ở trâu bò. Cần phải nhận dạng ngay loại virus gây bệnh.
Vi rút gây bệnh viêm da nổi cục thuộc họ Poxviridae, chi Capripoxvirus, cùng chi với vi rút gây bệnh đậu trên dê, cừu.
Vi rút có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ 55 độ C trong 2 giờ, 65 độ C trong 30 phút. Vi rút có thể được hồi phục từ những nốt sần trên da. Và nó có thể giữ ở nhiệt độ -80 độ C trong 10 năm. Dịch nuôi cấy mô nhiễm vi rút được bảo quản ở nhiệt độ 4 độ C trong 6 tháng.
Vi rút nhạy cảm với môi trường pH kiềm hoặc a xít; có thể tồn tại ở môi trường pH = 6,6 – 8,6 trong 5 ngày ở nhiệt độ 37 độ C.
Hóa chất sử dụng để diệt vi rút viêm da nổi cục bao gồm ether (20%), chloroform, formalin (1%), phenol (2% trong 15 phút), sodium hypochlorite (2 – 3%). Hợp chất iodine (pha loãng 1:33), Virkon (2%), hợp chất amoni bậc bốn (0,5%). Và một số chất tẩy rửa như sodium dodecyl sulphate.
Vi rút viêm da nổi cục rất ổn định, tồn tại trong thời gian dài ngoài môi trường. Đặc biệt là ở dạng vảy khô; tồn tại trong các nốt da hoại tử trên 33 ngày. Trong các lớp vảy khô lên đến 35 ngày và ít nhất 18 ngày trong da phơi khô. Vi rút nhạy cảm với ánh sáng mặt trời và chất tẩy rửa có chứa dung môi lipid. Nhưng trong điều kiện môi trường tối và ẩm ướt.
Ngăn chặn nguy cơ bệnh viêm da nổi cục trên trâu, bò
Dấu hiệu của dịch tễ
Một trong những căn bệnh nhiễm trùng. Nó ảnh hưởng đến chủ yếu đến làn da bên ngoài cũng như hạch bạch huyết của các con vật nuôi.
Động vật mẫn cảm với vi rút viêm da nổi cục là trâu, bò. Tỷ lệ trâu, bò mắc bệnh khoảng 10 – 20%. Tỷ lệ chết khoảng 1 – 5%. Thời gian ủ bệnh trung bình khoảng 4 – 14 ngày.
Các mẫu thí nghiệm là bệnh phẩm để phát hiện virut hoặc kháng huyết thanh. Chính là tổ chức biểu mô của mụn nước trâu, bò, dịch mụn nước ở lưỡi, kẽ móng chân, niêm mạc mũi của trâu, bò thu thập. Được tại các ổ dịch và huyết thanh được chắt từ máu của trâu, bò được tiêm phòng vacxin LMLM hoặc trâu, bò chưa được tiêm phòng LMLM tùy theo mục đích thí nghiệm.
Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có bằng chứng. Về đường lây truyền bệnh viêm da nổi cục thông qua tinh dịch. Ngoài ra, cũng chưa rõ có hay không việc truyền lây vi rút qua đường thức ăn và nước uống nhiễm mềm bệnh. Tiếp xúc trực tiếp được cho là không đóng vai trò quan trọng trong lây truyền vi rút viêm da nổi cục.
Vi rút có thể được phân lập từ máu, nước bọt, dịch tiết ở mắt và mũi và tinh dịch. Vi rút được tìm thấy trong máu trong khoảng từ 7 đến 21 ngày. Sau khi nhiễm bệnh, với mức độ thấp hơn so với trong các nốt sần ở da tại cùng thời điểm lấy mẫu.
Sự bài thải của vi rút trong tinh dịch có thể kéo dài tới 42 ngày. Cũng có bằng chứng về sự lây truyền vi rút qua nhau thai. Vi rút viêm da nổi cục không gây bệnh mạn tính.
Một số động vật bị bệnh không biểu hiện triệu chứng lâm sàng. Nhưng mang vi rút trong máu và có thể truyền bệnh cho động vật khỏe thông qua côn trùng hút máu.
Xét nghiệm chuẩn đoán bệnh lý
Chẩn đoán sơ bộ tại thực địa dựa trên những biểu hiện như sốt và các nốt sần đặc trưng trên da trâu, bò mắc bệnh.
Chẩn đoán tại thực địa cần được xác nhận bằng xét nghiệm trong phòng thí nghiệm các mẫu da tổn thương, vảy, máu được chống đông bằng EDTA hoặc gạc nước bọt. Vảy và da dễ thu mẫu và có thể được gửi đi mà không cần bảo quản trong môi trường vận chuyển mà có thể để trong ống lấy mẫu sạch hoặc các loại dụng cụ khác.
Một số hình ảnh về dấu hiệu của bệnh viêm da nổi cục
Những triệu chứng của bệnh viêm da nổi cục
Trâu, bò mắc bệnh thường có những dấu hiệu : Sốt cao, có thể trên 41độ C, bỏ ăn, suy nhược và gầy yếu. Giảm khả năng tiết sữa rõ rệt ở gia súc đang cho con bú; viêm mũi, viêm kết mạc và tiết nhiều nước bọt; sưng hạch bạch huyết bề mặt (hạch trước vai, hạch sau đùi).
Hình thành các nốt sần có đường kính từ 2 – 5 cm. Đặc biệt là ở da đầu, cổ, chân, bầu vú, cơ quan sinh dục và đáy chậu trong vòng 48 giờ sau khi bắt đầu phản ứng sốt. Các nốt sần này có hình tròn. Chắc và nhô cao trên da, mô dưới da và đôi khi cả các cơ bên dưới.
Các mụn nước, vết hoại tử và vết loét. Có thể xuất hiện ở màng nhầy của miệng và đường tiêu hóa cũng như trong khí quản và phổi. Chân và các bộ phận vùng bụng khác của cơ thể, như bao da, ức, bìu và âm hộ. Có thể bị tiết dịch, khiến con vật không muốn di chuyển.
Bò đực có thể bị vô sinh vĩnh viễn hoặc tạm thời. Bò mang thai có thể sảy thai và động dục trong vài tháng.
Một số động vật bị bệnh không biểu hiện triệu chứng. Nhưng mang virus trong máu và có thể truyền bệnh cho động vật khỏe thông qua côn trùng hút máu.
Việc tự giác phòng bệnh
Các biện pháp phòng, chống bệnh chính bao gồm: Chủ động theo dõi, giám sát để kịp thời phát hiện sớm các trường hợp trâu, bò mắc bệnh. Như tiêu hủy trâu, bò mắc bệnh, tiêm phòng cho trâu, bò, vệ sinh, tiêu độc khử trùng. Và tiêu diệt vật chủ trung gian truyền bệnh (ruỗi, muỗi, côn trùng hút máu,…) tại khu vực chuồng nuôi.
Hiện nay, trên thế giới có khoảng 10 loại vắc xin phòng bệnh Viêm da nổi cục (VDNC) của các nhà sản xuất. Tại các nước Nam Phi, Morocco, Thổ Nhĩ Kỳ, Liên bang Nga, Kenya, Ethiopia,….
Triệu chứng, bệnh tích của bệnh Viêm da nổi cục
Ngoài ra, còn nhiều loại vắc xin phòng bệnh Đậu dê, Đậu cừu của các nhà sản xuất. Tại nhiều nước (bao gồm: Việt Nam, Jordan, Ấn Độ,….). Có thể sử dụng để phòng bệnh. Vì chủng vi rút gây bệnh VDNC cùng họ với vi rút gây bệnh Đậu dê. Có mức tương đồng kháng nguyên và gien di truyền trên 95%. Các tổ chức quốc tế như FAO, OIE và các nước (như Trung Quốc, Đài Loan, Ấn Độ, Jordan, và nhiều nước khác).
Cách chữa trị đối với bệnh viêm da nổi cục
Kinh nghiệm phòng, chống dịch bệnh tại các nước Châu Âu và Tây Á. Đã cho thấy các biện pháp phòng, chống bệnh chính bao gồm: Phát hiện sớm các trường hợp trâu, bò mắc bệnh; tiêu hủy trâu, bò mắc bệnh tiêm phòng vắc xin viêm da nổi cục cho trâu, bò.
Đối với những nước không có dịch bệnh, cần hạn chế nhập khẩu trâu, bò và một số sản phẩm trâu, bò. Áp dụng biện pháp giám sát phát hiện bệnh trong phạm vi tối thiều là 20km từ quốc gia hoặc vùng có dịch.
Đối với những nước có dịch bệnh, hạn chế vận chuyển trâu, bò trong khu vực có dịch; tiêu hủy trâu bò biểu hiện triệu chứng lâm sàng và tiêm phòng.
Trên những thông tin chia sẻ ở trên hy vọng mọi người sẽ áp dụng được những phương pháp đã nêu. Cũng như biết thêm được kiến thức về chăn nuôi cho mình để biết cách chữa trị kịp thời.
