Bắp cải hay cây bắp cải là loại rau có nhiều lớp lá dày cuộn quanh cuống. Tùy vào từng loại bắp cải khác nhau mà lá của nó sẽ cuộn chặt hoặc rời nhau. Lá nhẵn, phẳng hoặc có nhiều nếp gấp và hơi cong. Lớp lá ngoài của bắp cải thường có màu xanh lá đậm hơn những lá ở bên trong. Cải bắp là cây thảo có thân to và cứng, mang vết sẹo của những lá đã rụng. Lá xếp ốp vào nhau thành đầu, phiến lá màu lục nhạt hay mốc mốc và có một lớp sáp mỏng, có những lá rộng với một thuỳ ở ngọn lớn, lượn sóng.
Mục lục
Dinh dưỡng của cây bắp cải
Trung bình, một cốc (89 g) bắp cải xanh hữu cơ thô chứa 4% lượng tiêu thụ hàng ngày tham khảo (RDI) canxi, 22 calo, 2g chất xơ, 10% RDI folate, 3% RDI magie, 7% RDI mangan, 4,5% RDI axit pantothenic (vitamin B5), 4% RDI kali, 1g protein, 6% RDI pyridoxine (vitamin B6), 54% RDI vitamin C, 85% RDI vitamin K và 5,6% RDI thiamin (vitamin B1). Bắp cải cũng có thể cung cấp một lượng nhỏ vitamin A và B2 (riboflavin) và sắt.
cây bắp cải có nhiều chất dinh dưỡng
Bên cạnh những chất dinh dưỡng thiết yếu ở trên, bắp cải là một nguồn phong phú các hợp chất chống oxy hóa như lutein, zeaxanthin và vitamin C, giúp bảo vệ các tế bào chống lại thiệt hại do các gốc tự do gây ra. Trong khi các nghiên cứu cho thấy bắp cải đỏ chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn bắp cải xanh, hoạt động chống viêm của bắp cải xanh lại vượt trội hơn cả.
Thời vụ gieo trồng
Chia thời điểm gieo trồng hợp lí để có thể trồng nhiều vụ đạt sản lượn tốt trong năm.
Vụ sớm: gieo cuối tháng 7 đến đầu tháng 8
Vụ chính: gieo cuối tháng 9 đến đầu tháng 10
Vụ muộn: gieo tháng 11 đến giữa tháng 12
Ươm giống cây bắp cải
Làm đất kỹ, bón lót 300 – 500 kg phân chuồng mục + 5 – 6 kg supephôtphat + 2-3kg phân kali sulphat cho 1 sào Bắc Bộ. Luống rộng 80-100 cm, cao 25-30 cm.
Cây bắp cải non
Rải phân đều trên mặt luống, đảo đều đất và phân. Vét đất ở rãnh phủ lên mặt luống dày 1,5-2 cm. Hạt giống trước khi gieo phải ngâm vào nước ấm 50oC trong 20 phút. Sau đó ngâm nước lạnh từ 8-10 giờ. Lượng hạt gieo 1,5-2,0 g/m2. Gieo xong phủ lên một lớp rạ dày 1-2 cm. Sau đó dùng ô doa tưới đẫm nước. Trong 3-5 ngày sau gieo tưới 1-2 lần/ngày. Khi hạt nảy mầm nhô lên khỏi mặt đất ngừng tưới 1-2 ngày. Sau đó cứ 2 ngày tưới 1 lần.
Nhổ tỉa cây bệnh, cây không đúng giống, để mật độ 3-4 cm. Sau mỗi lần nhổ tỉa kết hợp tưới thúc bằng phân chuồng ngâm ngấu pha loãng. Không tưới phân đạm.
Tiêu chuẩn cây giống tốt: Phiến lá tròn, đốt sít, mập, lùn. Cây có 5-6 là thật thì nhổ trồng.
Chuẩn bị đất trồng
Đất trồng được làm tơi xốp, đánh luống
Trồng bắp cải trên loại đất thịt nhẹ, cát pha, phù sa có thành phần cơ giới nhẹ, tơi xốp, giầu mùn và dinh dưỡng, pH từ 6,0 – 6,5. Nên làm đất kỹ, tơi nhỏ, dọn sạch cỏ và tàn dư thực vật rồi mới lên luống cao 25 – 30 cm. Mặt luống rộng từ 1,1 – 1,2 m, bằng phẳng, dễ thoát nước để tránh ngập úng khi gặp mưa. Tránh tình trạng đất trông sinh bùn lầy do ngập úng.
– Không nên trồng cây con non quá sẽ dễ bị chột, chết, tốt nhất nên để cây có 6 – 7 lá thật rồi mới trồng.
– Khi tiến hành trồng cải bắp cần lưu ý làm đất kỹ. Luống đánh rộng 80 – 100 cm. Rải phân đều trên mặt luống, đảo đều đất và phân. Vét đất ở rãnh phủ lên mặt luống. Lượng phân bón lót cho 1 sào Bắc bộ từ 200 – 250 kg phân hữu cơ ủ hoai, 5 kg lân và 12 kg vôi bột. Đặc biệt lưu ý, đảm bảo thời gian cách ly với phân đạm urê ít nhất 30 ngày trước khi thu hoạch.
– Có thể dùng nitrat amôn, sulfat amôn thay cho urê, cloruakali thay cho kali sunphat hoặc các dạng phân hỗn hợp, phức hợp NPK để bón với liều nguyên chất tương ứng. Ngoài bón thẳng vào đất, có thể phun qua lá các dung dịch dinh dưỡng đa lượng, trung lượng, vi lượng.
Lưu ý: Bắp cải thường dễ nhiễm sâu bệnh vào lúc mới trồng, khi còn non. Các loại sâu tơ, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang, sâu xám, bọ nhảy sọc cong, rệp, bệnh héo xanh… Riêng đối tượng rệp, bọ nhảy cần kiểm tra và xử lý triệt để. Tránh lây lan và phát sinh mạnh ở giai đoạn sau.
Tưới nước cho cây
Tuyệt đối không dùng nguồn nước thải, nước ao tù chưa được xử lý để tưới. Có thể dùng nước giếng khoan đã được xử lý, nước phù sa sông lớn để tưới.
– Sau khi trồng phải tưới nước ngay. Ngày tưới 2 lần vào sáng sớm và chiều mát cho đến khi cây hồi xanh. Sau đó 3-5 ngày tưới 1 lần.
– Các đợt bón thúc đều phải kết hợp làm cỏ, xới xáo, vun gốc, tưới nước.
– Khi cây trải lá bàng có thể tưới ngập rãnh, sau đó phải tháo nước ngay để tránh ngập úng.
Phòng trừ sâu bệnh hại
– Thực hiện các biện pháp trồng trọt, canh tác, thủ công, sinh học. Đầu tiên, nên chọn đất luân canh với cây trồng khác rau họ hoa thập tự. Đối với các vùng không chuyên rau nên luân canh với cây lúa nước nhằm hạn chế nguồn sâu bệnh chuyển tiếp. Tưới phun mưa vào các buổi chiều tối có tác dụng rửa trôi bớt trứng, sâu non sâu tơ và hạn chế bướm sâu tơ đến đẻ trứng.
– Có thể dùng biện pháp thủ công như ngắt ổ trứng. Bắt giết sâu non khi mật độ sâu thấp (áp dụng với sâu xám, sâu tơ, sâu xanh bướm trắng, sâu khoang). Phát hiện và nhổ bỏ những cây bị bệnh đem tiêu huỷ. Sử dụng các loại bẫy pheromone để bắt trưởng thành sâu tơ trong suốt thời gian sinh trưởng của cây (cả vụ).
– Trong trường hợp phải sử dụng thuốc nên ưu tiên các loại thuốc sinh học. Nếu mật độ sâu rất cao, thuốc sinh học không có khả năng khống chế sâu hại thì lựa chọn sử dụng thuốc hóa học ít độc, nhanh phân giải và đảm bảo đủ thời gian cách ly đối với từng loại thuốc theo hướng dẫn trên nhãn thuốc. Nên tìm hiểu kỹ các loại thuốc trước khi dùng và dùng các loại thuốc có hoạt chất nằm trong danh mục khuyến cáo của Cục BVTV và Chi cục BVTV.
Thu hoạch bắp cải
Khi thu hoạch bắp cải cần để ý độ lớn của cây. Khi cải bắp cuộn chặt và đủ độ lớn thu hoạch tỉa (cây lớn trước, cây bé sau). Chú ý chặt cao sát thân bắp để dễ thu hồi và xử lý gốc rau trên ruộng. Sau khi chặt cây, cần loại bỏ lá ngoài và lá xanh trên bắp, rửa sạch trước khi đóng gói đưa đi tiêu thụ.
Bắp cải được thu hoạch
* Chú ý:
– Không bón đạm urê quá muộn hoặc lạm dụng đạm cho cải bắp sẽ làm cây giảm chất lượng, sâu bệnh nhiều và nguy hại cho sức khỏe người sử dụng. Nếu trong vụ có nhiều mưa nên giảm lượng đạm bón, đồng thời tăng cường kali và vi lượng cho rau.
– Nên trồng xen cà chua hoặc hành tỏi, súp lơ cùng với cải bắp để hạn chế sâu tơ gây hại.
– Nếu mưa kéo dài cần tưới nấm đối kháng vào vùng rễ cây định kỳ 1 tuần/lần để hạn chế cây chết rũ.
