Cao Bằng là một nơi có cảnh tượng thiên nhiên vô cùng đẹp với những đồi núi hùng vĩ, với độ cao từ 600-1300m thì ta hoàn toàn có thể chiêm ngưỡng những vẻ đẹp hiếm có ở đất trời nơi đây. Không chỉ đẹp về cảnh tượng thiên nhiên mà con người ở đây cũng tuyệt vời không kém. Họ rất hay làm những món ăn mang đâm hương vị quê hương của mình như vịt quay 7 vị, bánh khảo hay bánh chè lam. Đó đều là những đặc sản vô cùng nổi tiếng của vùng đất Cao Bằng. Không chỉ nổi tiếng về những con lươn mà thứ làm Cao Bằng trở nên nổi tiếng ít nhiều đó là món trám kho. Dưới đây là công thức nấu món trám kho ngon mê ly ăn là ghiền.
Ở một vùng đất lạnh như Cao Bằng việc thử một chút vị đậm đà của trám kho phải nói là không còn gì bằng. Khi khí trời trở lạnh ở vùng đồng bằng thì ta có món thịt đông. Còn ở vùng đất Cao Bằng, món ăn không thể thiếu được đó lại là trám kho.
Mục lục
Giá trị dinh dưỡng của quả trám
Trám có nhiều loài khác nhau: trám trắng, trám đen, trám hồng. Quả trám còn gọi thanh quả hay cảm lãm (fructus canarii), được thu hái khi chín; có thể dùng tươi hoặc đem muối, sau đó phơi khô, hoặc sấy khô để chế các món ăn, có lợi cho hầu họng.
Trám chứa rất nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe
Thành phần hóa học, quả trám chứa protid, chất béo, hydrat cacbon, beta- caroten, acid oleannolic, một số khoáng chất: Ca, K, P, Fe, Mg, Mn, Zn, Cu… và vitamin C. Hạt quả trám chứa các acid béo.
Theo y học cổ truyền, quả trám có vị chua, ngọt, chát, tính ấm, vào kinh phế, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân chỉ khát, giải độc, lợi hầu họng, không độc. Được dùng trị các bệnh về hầu họng sưng đau, ho nhiều đờm, viêm ruột, lỵ, tiêu chảy, khát nước. Quả xanh có tác dụng giải độc.
Có thể tìm thấy trám ở đâu?
Trám nói dễ tìm cũng không phải mà khó tìm cũng không hẳn. Cây trám phân bố nhiều ở vùng núi Đông Bắc nước ta, như tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang… Vào dịp cuối thu đầu đông, những rừng trám bắt đầu chín, đồng bào các dân tộc bắt đầu đi hái trám đen, trám xanh đem ra chợ phiên bán. Bạn có thể tìm thấy nó ở các phiên chợ.
Có thể bắt gặp cây trám ở các vùng núi Đông Bắc
Ở những phiên chợ Đông Bắc, trám tươi được bày bán la liệt. Khi bé, đi theo mẹ ra chợ kiểu gì cũng sẽ được ghé qua khu bán trám. Mẹ tôi thường hay mua đôi cân trám xanh về om với cá diếc hoặc kho cùng thịt lợn ba chỉ để cả nhà ăn dần trong dăm bảy ngày. Quả trám có vị chua và chát đặc trưng nhưng bọn trẻ con chúng tôi vớ được là gặm luôn một miếng, rồi nhăn mặt lè lưỡi… Thật sự ăn sống rất không dễ ăn.
Nấu trám kho như thế nào?
Làm ra được món trám kho nơi đây thật không phải dễ dàng. Trám nếu nguyên quả phải được sơ chế bằng cách bổ đôi tách lấy những hạt hình thoi nhọn ra. Sau đó đem trám ngâm rồi rửa sạch trong nước muối pha loãng. Ta phải tiếp tục luộc trám qua 2-3 mẻ nước sôi rồi đổ nước đi để làm mềm trám, loại bớt vị chát. Vậy là có thể đưa vào chế biến.
Hình ảnh món thịt kho trám
Trám đã qua chế biến nhưng vẫn còn vị chua. Chỉ đợi phối hợp với thịt ba chỉ hoặc cá diếc cùng gia vị như: riềng, gừng, mẻ… sẽ thành món ăn ngon tuyệt. Vị chua rôn rốt của trám hòa cùng mỡ béo ngậy trong miếng thịt ba chỉ hoặc mùi tanh của cá làm người ăn nhớ mãi. Trám kho ăn rất vào cơm. Lại ăn trong tiết đông lạnh lẽo quả thực không còn gì hợp hơn. Bố mẹ thường nhường và nhắc lũ trẻ phải ăn nhiều thịt, cá cho nhanh lớn. Nhưng lần nào cũng vậy, những miếng trám kho luôn hết bay, còn trơ lại thịt, cá… Vậy mới thấy được sự hấp dẫn của nó tới nhường nào.
Trám kho ăn kèm xôi trám
Tết ở Đông Bắc đầm ấm lắm. Lang thang ở chợ phiên, tôi được thưởng thức thêm món xôi trám đen. Trước đây, bà con dân tộc Tày, Nùng miền cao thường làm xôi trám đen để ăn dịp nhà có đám cưới, tân gia, đám giỗ… Do lịch phát triển, trám kho được bà con làm để đã khách du lịch.
Xôi trám nấu bằng gạo nương
Xôi trám được nấu bằng gạo nếp nương. Màu trắng của cơm nếp trộn cùng sắc đen đen, tim tím của trám tạo ra món xôi vô cùng lạ mắt, hấp dẫn. Chưa ăn, chỉ cần ngồi gần đĩa xôi trám, ta đã ngửi thấy mùi thơm sực lên mũi. Xôi trám có vị bùi, béo ngậy. Đặc biệt phù hợp để ăn vào tiết trời lạnh như ở Cao Bằng.
Hiện nay, ta rất ít có thể bắt gặp món trám kho trên những nơi phồn hoa đô thị. Những cơn gió mùa đông bắc tràn xuống càng khiến ta nhớ về những bữa ăn đầm ấm bên mâm cơm gia đình, cảnh chí chóe của mấy chị em tranh nhau miếng trám kho cuối cùng trên đĩa. Đông lại về, một đĩa trám kho…
