Cây đậu đen ( còn gọi là đỗ đen ) tên khoa học là Vigna unguiculata (L., ) Walp subsp – một loại thực vật thuộc họ nhà đậu. Cây mọc hằng năm bằng cách gieo hạt, thân thảo, có nhiều nhánh nhỏ. Lá màu xanh, mọc kép bao gồm 3 lá chét mọc so le với nhau, trong đó lá ở giữa thường có kích thước to và dài hơn so với lá mọc hai bên. Hoa đậu đen có màu tím nhạt, quả dài, tròn, được tạo thành từ 2 mảnh vỏ ghép lại. Khi còn non quả có màu xanh nhưng khi già sẽ chuyển sang màu vàng hoặc màu nâu đen. Bên trong quả chứa 7 – 10 hạt.
Mục lục
Tác dụng của đậu đen
Đỗ đen là một loại thực phẩm có sẵn chúng ta có thể dung hàng ngày. Đây là loại thực phẩm cung cấp nhiều chất dinh dưỡng vô cùng tốt cho sức khỏe. Đỗ đen chứa nhiều loại vitamin cần thiết cho cơ thể. Vitamin A giúp sáng mắt, chữa bệnh chậm lớn, còi xương ở trẻ em. Giúp tăng cường sức khỏe cho phụ nữ đang cho con bú và người mới ốm dậy… Ngoài ra trong nó còn chứa nhiều vitamin C giúp tăng cường đề kháng và phòng bệnh cảm cúm rất tốt. Nếu bạn đang bị tê phù hoặc đau nhức thì đừng lo lắng, hãy ăn nhiều đậu đen sẽ giúp ích cho bạn. Vì hàm lượng vitamin B1 trong đậu đen tương đối cao sẽ giúp bạn cải thiện vấn đề này nhanh thôi.
Kỹ thuật trồng đậu đen
Hướng dẫn cách chọn giống cây
Hiện nay ở vùng Duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên chủ yếu sử dụng các giống đậu đen lòng trắng và giống đậu đen lòng xanh để trồng (tốt nhất sử dụng giống đậu đen Bình Định và đậu đen Gia Lai). Các giống đậu đen này có thời gian sinh trưởng từ 80 – 90 ngày, rất dễ trồng và không đòi hỏi nghiêm ngặt về đất đai.
Chọn những hạt đậu đen chắc, mẩy bắt đầu tiến hành xử líHạt giống sau khi ngâm bắt đầu nảy mầm
Hạt giống đem trồng phải: Hạt to tròn, đều to bằng nhau, vỏ mịn, không xước, giống phải đạt tỷ lệ nẩy mầm trên 80%.
Làm đất
Đậu đen thích nghi với các loại đất tơi xốp, nhiều mùn, không chua phèn, không qúa ẩm ướt, không bị chai cứng khi khô, đất thoát nước tốt và không ngập úng.
Cày hoặc cuốc lật đất phơi khô, rồi bừa hoặc đập nhỏ đất, nhặt sạch cỏ và đánh luống với chiều rộng 1,2 m, cao 35 cm, dài tùy thuộc vào diện tích ruộng.
Thời vụ trồng
– Căn cứ điều kiện khí hậu từng vùng, tập quán và kinh nghiệm của địa phương để bố trí thời vụ gieo hợp lý.
– Đối với đất bán ngập thời vụ gieo trồng:
+ Vụ Xuân hè gieo từ tháng 2 – 3 dương lịch
+ Vụ Hè thu gieo từ tháng 4 – 5 dương lịch
Lượng hạt giống và khoảng cách gieo trồng
Lượng hạt giống đậu đen cần cho 1 sào hay 1.000m2 là 1,8 kg
– Hàng cách hàng 40 cm.; Cây cách cây 25 cm.
– Mỗi hốc gieo 2 hạt, sau đó có thể tỉa bỏ bớt
Phương pháp gieo trồng
Đem những cây đậu đen đã nảy mầm gieo trồng
Dùng cày rạch thành những rãnh như khoảng cách nói trên và sâu 4 đến 5cm, sau đó vãi đều toàn bộ lượng vôi lên ruộng, và cho phân bón lót (phân lân trộn đều với phân chuồng hoai) và thuốc Basudin vào rãnh vừa rạch, tiếp đến gieo 2 hạt vào hốc và lấp kín đất lại.
Bón phân
Lượng phân bón (cho 1 sào hay 1.000 m2)
– Phân chuồng hoai: 500 kg.
– Phân đạm SA: 15 kg.
– Phân lân Văn điển: 30 kg.
– Phân kali KCl: 10 kg.
– Vôi bột: 50 kg.
Phương pháp bón phân
– Vôi: Được vãi đều trên mặt ruộng khi làm đất lần cuối, hay khi rạch hàng để gieo hạt.
– Bón lót: Trộn toàn bộ phân chuồng hoai với phân lân, bón rải theo hàng trước khi gieo hạt.
– Bón thúc lần 1: 10 ngày sau khi gieo, kết hợp với làm cỏ lần 1, trộn đều 7,5 kg phân đạm SA với 5 kg phân Kali Clorua (KCl) để bón cách gốc đậu đen 10 cm, sau đó xới nhẹ đất để lấp phân.
– Bón thúc lần 2: 30 ngày sau khi gieo, kết hợp với làm cỏ lần 2, trộn đều 7,5 kg phân đạm SA với 5 kg phân Kali Clorua (KCl) để bón cách gốc đậu đen 15 cm, sau đó xới nhẹ đất để lấp phân.
Chăm sóc cây đậu đen
Trồng dặm thêm cây
Sau khi đậu mọc đều và có 2 lá mầm cần kiểm tra đồng ruộng để dặm ngay những hốc không mọc bằng chính hạt giống đã sử dụng để đảm bảo được số cây trên đơn vị diện tích.
Làm cỏ cho cây
– Làm cỏ lần 1: Khi cây mọc khoảng 10 ngày thì tiến hành làm cỏ, xới nhẹ phá váng và xới xa gốc. Đồng thời, kết hợp nhổ bỏ bớt cây yếu, còi cọc, sâu bệnh.
Đậu đen trồng cần phải làm cỏ
– Làm cỏ lần 2: Sau làm cỏ lần 1 khoảng 20 ngày thì làm cỏ xới đất, vun gốc lần 2. Tiếp tục nhổ bỏ những cây sinh trưởng kém, sâu bệnh, dị dạng để có mật độ thích hợp cuối cùng.
– Làm cỏ lần 3: Trước khi cây ra hoa cần làm cỏ, xới đất và vun gốc để chống đổ ngã.
Hãm ngọn
Khi cây đậu đen được chăm sóc tốt, bón phân đầy đủ thì nó sẽ phát triển rất nhanh và mọc ra rất nhiều ngọn non vươn dài. Vì vậy, khi đậu đen chuẩn bị ra hoa phải thường xuyên ngắt ngồng lá để cây ra nhiều hoa và cho năng suất cao.
Biện pháp phòng trừ sâu, bệnh hại
Các loại sâu, bệnh hại
Cây đậu đen thường có các loại sâu, bệnh hại. Dòi đục thân, sâu ăn lá, sâu đục trái, rầy rệp, bệnh lở cổ rễ, đốm lá, cháy lá…
Biện pháp phòng trừ
– Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ.
– Luân canh với các loại cây trồng khác như lúa, ngô…
– Không phun thuốc khi mật độ sâu ít, để bảo vệ thiên địch trên đồng ruộng.
Thu hoạch và bảo quản.
– Khi quả vàng đã chuyển hoàn toàn sang màu nâu đậm thì tiến hành thu hoạch. Quả hái xong đem phơi, tách vỏ lấy hạt, không ủ đống. Những quả đậu hái đợt 1 và 2 có hạt to, mẩy, không bị sâu, mọt thì có thể dùng làm giống cho vụ sau.
– Hạt sau khi tách vỏ được phơi khô tới ẩm độ 10% và loại bỏ tạp chất. Làm sạch hạt rồi đóng bao bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Trong thời gian bảo quản cần chú ý kiểm tra sâu mọt.
